تولیدی های سفال و کارگاه های تولید سفال در لالجین، در واقع نکته بسیاری مهم و موثری در نحوه زندگی مردم لالجین و همچنین تاثیر فراوانی در زیست مردم لالجین دارند. به جرات می توان گفت که برنامه های توسعه شهر لالجین و همچنین برنامه های اقتصادی تحت تاثیر مستقیم این تولیدی ها و کارگاه های سفال قرار دارند. وجود داشتن یا نداشتن این کارگاه ها پرسشی هست که در 20 سال اخیر پیش روی مسئولان و همچنین مردم لالجین قرار داشته است، و اینک یافتن پاسخی درست و راهکاری مناسب بیش از گذشته حیاتی و مهم شده است.
در نظر بیشتر مردم لالجین انتقال دادن کارگاه ها و تولیدی های سفال به شهرک سفال سازان کاری نا موفق بوده است، و این طرز فکر مردم مانعی بس بزرگ در اجرای برنامه های نو در این رابطه است. از سویی دیگر اجرای طرح های عمرانی، ساخت و ساز های شهری، ایجاد معابر؛ کاری اجتناب ناپذیر می باشد. بنابراین مردم شهر و شهرداری در مقابل تولیدی های سفال موجود چه موضعی باید بگیرند؟
برای شناخت درست این بحث، اول باید طبقه بندی صحیحی از این موضوع دشاته باشیم . کارگاه های سفال تولیدی ها موجود در شهر لالجین، عملا به چهار دسته تقسیم می شوند و:
1- کارگاه های ستنی( با عمر بیش از پنجاه سال)
2- کارگاه های تقریبا مدرن (با عمر زیر پنجاه سال)
3- کارگاه های خانگی()
4- کارخانه های سرامیک و کاشی( موارد انگشت شمار)
از لحاظ شمار و همچنین امکان کنترل و البته برنامه ریزی، دو مورد نخست موثر تر هستند و دو مورد واپسین خارج از کنترل و یا اهمیت فراوان هستند. واضح است که فعالیت این تولیدی ها در سطوح مختلف شهر لالجین، تاثیرات مثبت و منفی بسیاری دارد که نوشتن آن ها در این پست جایی ندارد و باید به طور دقیق و همه جانبه به آن پرداخت. انتقال دادن کارگاه های سفال جدید کاری ضروری است که با بررسی شرایط آن، می توان به دلایل و نتایج مهمی برای تغییر کاربری و تغییر و حذف این کارگاه ها از داخل شهر پیدا کرد. صد البته انجام این کار نیاز به برنامه ریزی های دقیق دارد.
ولی در اینجا به قسمت خاصی از تولیدی های سفال به عنوان موردی واضح و موثر در این قضیه می توان اشاره کرد.چیزی که شهر لالجین را معروف و مشهور کرده است سفالگری و کارگاه های سفال آن است. و با حذف کارگاه های سفال ریشه و سابقه ارشمند شهر لالجین نیز از بین خواهد رفت.
شمار زیادی از کارگاه های سفال، به خاطر دلایلی بیشماری در واقع جزو میراث فرهنگی و هنری شهر لالجین و حتی ایران به شمار می آیند. تخریب این کارگاه ها در اصل تخریب میراث فرهنگی ارشمندی است که دیگر جایگزین و برگشتی ندارد و نمی توان آنها را از نو ساخت. این کارگاه های سنتی نه تنها مزاحم زندگی مردم در سطح شهر نیستند بلکه به عنوان قلب تپنده و به اصطلاح فضایی زنده، باید به حساب آید. اینکه ما نمی توانیم از این کارگاه ها به طور صحیح بهره ببریم موضوع دیگری می باشد و راه حل آن پاک کردن صورت مسئله و یا تخریب میراث کهن بومی نیست! بلکه باید از آنان به طور صحیح و درست استفاده کرد.
اگر درست به این نکته بنگریم این نکته درست می باشد که صاحبان این کارگاه های سنتی میل چندانی به حفظ این کارگاه ها و یا ترمیم و باز سازی از آنان را ندارند و در واقع در فکر تخریب و ساخت و ساز های جدید می باشند. آنها در واقع از تسلط دولتی بر کارگاه های خویش بیم دارند و دلایلی از این دست. به خاطر همین بسیار مهم و حیاتی است که هر چه زودتر تصمیماتی در این باره گرفته شود که علاوه بر حفظ این آثار از نظر اقتصادی هم زیانی به صاحبان کارگاه ها وارد نشود.
در این رابطه پیشنهادهای ابتدایی و کلی زیر مطرح می شود:
– فرهنگ سازی در رابطه با ارزش کارگاه های سنتی در سطح شهر لالجین
– تعریف کردن مورد استفاده قرار دادن و منطبق با نیازهای اقتصادی و درآمدزا برای جذب توریست
– ارائه کردن روش های کاری صحیح و مناسب با کارگاه¬های قدیمی
– ارائه دادن تسهیلات و امکانات خوب برای مالکان کارگاه های سنتی برای حفظ، بازسازی و نگهداری کارگاه ها
– بازسازی و مناسب سازی فضای کارگاه های سنتی برای فعالیت صحیح و مناسب ، بهداشتی و منطبق با استاندارد
این نکته را هم گوشزد می کنم که اولویت برنامه های توسعه شهری در لالجین، باید با هدف حفظ کارگاه های سنتی انجام شود. آنچه در کارگاه های سنتی هست میراث ارزشمندی است که برای توریست ها جذابیت فراوانی دارد نه کارگاه های مدرن و الگوهای جدید! البته این نکته را هم نباید فراموش کرد که وجود شهرک های صنعتی برای ادامه حیات سفال در شهر لالجین بسیار حیاتی نیز می باشد که الزامات و شرایط آن خارج از بحث ما در اینجا می باشد.
ممنون از سایت عالیتون 🙂